Korais, een Griekse filosoof, zei ooit: ‘Een staat die geen onderwijs als basis heeft, is als een gebouw dat op zand is gebouwd.

Daar ben ik het mee eens, en ik voeg er ook aan toe dat het onderwijssysteem van een land zijn politieke en sociaal-economische ontwikkelingen in de loop van de tijd weerspiegelt.” Griekenland is een van de weinige landen ter wereld die zijn burgers gratis hoger onderwijs aanbiedt.

De meeste jongeren behalen dan ook een bachelordiploma. Recente politieke en economische ontwikkelingen dicteren echter dat de situatie zou kunnen veranderen. Van 2013 tot 2020 werd een reeks overheidsmaatregelen genomen die leidden tot de geleidelijke sluiting van alle openbare instellingen voor technisch onderwijs in Griekenland.

In 2021 werd een nieuwe wet aangenomen die naar verluidt het aantal toelatingen tot openbare universiteiten vermindert, deze verder onderfinanciert en de particuliere belangen versterkt. Tot voor kort was de toelating tot openbare universiteiten afhankelijk van ´pan-Helleense examenscores ´en beschikbare posities bij elke instelling. Het nieuwe wetsvoorstel stelt aanvullende eisen aan de acceptatie van de examens. In de drie jaar dat het programma is ingevoerd, hebben veel afdelingen geen of zeer weinig nieuwkomers gehad, waardoor er ongeveer 40.000 vacatures zijn ontstaan. Bijgevolg werden veel studenten gedwongen om voor private  hogescholen te kiezen. Bovendien staat dit wetsvoorstel op het punt uit te monden in de inkrimping van de universitaire afdelingen van het land, aangezien elke afdeling die niet genoeg studenten aantrekt, moet sluiten of hervormd moet worden. Momenteel onderzoekt en overweegt het ministerie van Onderwijs ruim 50 van de 430 universitaire afdelingen te sluiten.

Met de opkomst van private universiteiten kunnen publieke universiteiten praktijken uit de private sector overnemen, zoals kortere studieduur, hogere toegangskosten en verminderde betaalbare studentenvoorzieningen.

In Griekenland bieden openbare universiteiten bijvoorbeeld traditioneel betaalbare maaltijden, huisvesting en studieruimte aan studenten. In 2022 draagt ​​een nieuwe wet echter verschillende publieke eigendommen van twee grote universiteiten over aan particuliere belangen, waardoor de sluiting van hun studentenzorgdiensten dreigt.

Griekenland is een land dat recentelijk te maken kreeg met een bijna tien jaar durende economische crisis van 2009 tot 2018. Zelfs voordat het herstelde, werden de burgers getroffen door de wereldwijde economische recessie in 2020. De meesten van hen kunnen het particuliere collegegeld voor hun kinderen niet betalen. Maar Griekenland is geen enkel geval. Privatisering van het onderwijs wordt breed omarmd door regeringen over de hele wereld.

Hoewel het de instellingen competetiever kan maken, wordt onderwijs erdoor eerder een commercieel product dan een sociaal goed. Dit kan leiden tot een focus op meetbare resultaten, wat ten koste gaat van de emotionele en sociale ontwikkeling van leerlingen.

Hoge collegegelden beperken ook de toegang voor armere studenten, waardoor de sociale ongelijkheid groter wordt. Ondanks recente uitdagingen stuiten pogingen tot privatisering op sterke tegenstand van de meeste Griekse studenten, professoren en burgers. Door te pleiten voor toegankelijk en kwaliteitsvol openbaar onderwijs bieden ze hoop op een betere toekomst.

Originele tekst:

Ο Κοραής, της έλληνας φιλόσοφος, κάποτε είπε: “Πολιτεία που δεν έχει σαν βάση της την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο”. Θα συμφωνήσω με αυτό και της θα συμπληρώσω ότι το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας αντικατοπτρίζει της ιδεολογικές, πολιτικές, και κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις της στο πέρασμα του χρόνου. Η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο που παρέχει στους πολίτες της δωρεάν δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση. Κατέχει επίσης μία από τις υψηλότερες θέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με απόφοιτους προπτυχιακών σπουδών. Ωστόσο, οι πρόσφατες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις υποδεικνύουν ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να αλλάξει.

Από το 2013 έως το 2020, μια σειρά κυβερνητικών μέτρων οδήγησε στο σταδιακό κλείσιμο όλων των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας. Tο 2021, ψηφίζεται νέος νόμος, που φαίνεται να έχει ως απώτερο σκοπό την μείωση του αριθμού εισακτέων στα δημόσια πανεπιστήμια, και την περαιτέρω υπο-χρηματοδότηση τους, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τα ιδιωτικά ιδρύματα και συμφέροντα.  Πιο συγκεκριμένα, μέχρι πρόσφατα, η εισαγωγή φοιτητών στα δημόσια Πανεπιστήμια εξαρτιόταν από τη βαθμολογία τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις, καθώς και από τις διαθέσιμες θέσεις κάθε ανώτερου ιδρύματος. Το νέο νομοσχέδιο προσθέτει επιπλέον απαιτήσεις στους εξεταζόμενους, προκειμένου να γίνουν δεκτοί στα δημόσια Πανεπιστήμια. Στα τρία χρόνια εφαρμογής του, το νομοσχέδιο αυτό είχε ως αποτέλεσμα περίπου 40.000 φοιτητές να μείνουν εκτός δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ωθώντας πολλούς από αυτούς να εγγραφούν σε ιδιωτικά κολέγια. Επιπρόσθετα, το νομοσχέδιο αυτό πρόκειται να οδηγήσει στη μείωση των πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας, καθώς κάθε τμήμα που δεν προσελκύει αρκετούς φοιτητές πρέπει να κλείσει ή να αναμορφωθεί. Αυτή τη στιγμή, περισσότερα από 50 πανεπιστημιακά τμήματα, από τα 430 συνολικά, βρίσκονται υπό διερεύνηση από το Υπουργείο Παιδείας και πιθανώς θα κλείσουν.

Με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα δημόσια θα ωθηθούν να υιοθετήσουν πρακτικές του ιδιωτικού τομέα, όπως μικρότερη διάρκεια σπουδών, αυξημένα δίδακτρα και μειωμένες δωρεάν φοιτητικές υπηρεσίες. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, τα δημόσια πανεπιστήμια πάντοτε στήριζαν τους φοιτητές με την παροχή γευμάτων, διαμονής, και χώρων διαβάσματος. Ωστόσο, το 2022, νέος νόμος μεταβιβάζει αρκετές δημόσιες περιουσίες δύο ανώτερων ιδρυμάτων σε ιδιωτικά συμφέροντα, θέτοντας έτσι αυτές τις υπηρεσίες σε κίνδυνο να κλείσουν. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που πρόσφατα βγήκε από μια οικονομική κρίση που κράτησε σχεδόν 10 χρόνια, από το 2009 έως το 2018. Πριν από την οικονομική της ανάκαμψη, οι πολίτες της βιώνουν ήδη τις αρνητικές επιπτώσεις της Παγκόσμιας Οικονομικής Ύφεσης του 2020. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν ιδιωτικά δίδακτρα για τα παιδιά τους.

Όμως η Ελλάδα δεν είναι μια μοναδική περίπτωση. Η ιδιωτικοποίηση στην εκπαίδευση έχει υιοθετηθεί ευρέως από πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Ενώ μπορεί να κάνει τα πανεπιστημιακά ιδρύματα πιο ανταγωνιστικά, μετατρέπει την εκπαίδευση από κοινωνικό αγαθό, σε εμπορικό προϊόν. -Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες επικεντρώνονται κυρίως στην επίτευξη μετρήσιμων αποτελεσμάτων, συχνά παραβλέποντας τη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών. -Τα εξαιρετικά υψηλά δίδακτρα καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση των φτωχότερων φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, διευρύνοντας έτσι τις κοινωνικές ανισότητες. Παρά τις πρόσφατες προκλήσεις, κάθε προσπάθεια ιδιωτικοποίησης συναντά πολλές αντιδράσεις από την πλειοψηφία των Ελλήνων φοιτητών, εκπαιδευτικών και πολιτών.  Αγωνιζόμενοι για την υπεράσπιση της προσβάσιμης, και ποιοτικής δημόσιας εκπαίδευσης, προσφέρουν ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.